PARK NADWIŚLAŃSKI - REZERWATY

Dzisiaj jest
 

Mapka pochodzi ze strony: www.superexpress.pl źródło "AURA"

Data ostatniej aktualizacji
2006-05-29

REZERWATY

Ostnicowe Parowy Gruczna

Rezerwat roślinności stepowej "Ostnicowe Parowy Gruczna", o powierzchni ok. 25 ha leży na zboczu doliny Wisły pomiędzy wsiami Gruczno i Topolinek (gmina Świecie). Zachowały się tutaj dobrze wykształcone zespoły muraw kserotermicznych, szczególnie na nasłonecznionych wzniesieniach. Na uwagę zasługuje istniejący na zboczu płat ostnicy Jana - stepowego gatunku trawy rzadko spotykanej w Polsce. Jest to jedno z bardziej zwartych i bogatych stanowisk nad Wisłą. Rośnie tutaj na powierzchni 1,5 ara około 200 kęp kwitnących i owocujących roślin.

Na całej powierzchni rezerwatu występują rośliny murawowe takie jak: ostnica włosowata, dzwonek syberyjski, wężymord stepowy, fiołek kosmaty, podgórski i mały. Rezerwat podlega czynnej ochronie polegającej na wycinaniu zarośli oraz wypasie owiec wrzosówek.Obszar, na którym znajduje się rezerwat należy do regionów Polski o najwyższej możliwości stepowienia, z licznymi gatunkami roślin charakterystycznych dla formacji stepowej.

FLETNOWO

Rezerwat geomorfologiczny "Fletnowo", o powierzchni ok. 25 ha, leży w zlewni rzeki Raczki będącej dopływem Mątawy (gmina Dragacz). Rynna fletnowska ma długość 10 km i rozpoczyna się w pobliżu Bzowa położonego na wysoczyźnie morenowej. Stąd biegnie około 1,5 km na południe. Szerokość tego fragmentu rynny wynosi 250 m, a głębokość 20 m. W przedłużeniu rynny istnieje zagłębienie o szerokości 500 m i głębokości 10 m.

Rynna fletnowska jest ważnym obiektem dla oceny i datowania rozwoju Doliny Dolnej Wisły w czasie ostatniego zlodowacenia. Stanowi przykład procesów geomorfologicznych i tworzenia się form rzeźby terenu. Powierzchnia rezerwatu wynosi łącznie około 25 ha, w tym 7,5 ha to bagna i cieki oraz 17,5 ha las. Na terenie rezerwatu występują zbiorowiska szuwarów wielkoturzycowych i szuwarów trawiastych. W środkowej części znajdują się zbiorowiska prymitywnych rzęs, tworzące duże skupienia na całej powierzchni. Na obrzeżach torfowisk występuje drzewostan typowy dla olsów (olsza czarna, brzoza omszona).

Śnieżynka

Rezerwat "Śnieżynka" o powierzchni prawie 3 ha (wsie: Wiąg i Sartowice, gmina Świecie) stanowi środkową część wąwozu rozcinającego falisty teren. Dnem płynie strumyk z licznymi zakolami i sztucznymi wodospadami ze zwalonych pni i konarów. Strome stoki wąwozu porastają drzewa liściaste - dęby, lipy, graby, wiąz i jesiony.

Stwierdzono występowanie ponad 130 gatunków roślin naczyniowych. Tak znaczne bogactwo flory na niewielkim obszarze (mniej niż 3 ha) wynika ze zróżnicowania siedlisk w urozmaiconej konfiguracji terenu i charakteru podłoża. W rezerwacie przyrody znajduje pełne zabezpieczenie znaczne stanowisko śnieżyczki przebiśnieg (Galanthus nivalis).

ZBOCZA PLUTOWSKIE

Rezerwat "Zbocza Płutowskie"o powierzchni ok. 35 ha. (gmina Chełmno) utworzono w celu zabezpieczenia rzadkiej flory kserotermicznej tworzącej niewielkie, w pewnej mierze reliktowe, wyspy oderwane daleko od swego centrum rozmieszczenia. Głównym przedmiotem ochrony są dwa kserotermiczne zespoły murawowe z pięciornikiem piaskowym, ostnicą włosowatą, miłkiem wiosennym i kłosownicą pierzastą. Najładniejsze fragmenty roślinności kserotermicznej zachowały się w środkowych partiach zboczy. Od góry na styku z polami uprawnymi rezerwat zagrożony jest przez roślinność synantropijną. Od podnóży stoków i licznych jarów wdziera się natomiast roślinność drzewiasta i krzewiasta, która zarasta cenne zbiorowiska roślinne. Do najczęściej spotykanych drzew należy osika. Szczególnie ekspansywnym gatunkiem spychającym murawy jest grochodrzew.

Flora kserotermicznych zbiorowisk roślinnych występująca na terenie rezerwatu stanowi cenny materiał pozwalający na rozwiązywanie wielu problemów naukowych m. in. nie do końca poznanej historii wędrówek i pochodzenia roślinności stepowej w Polsce.

Góra Św. Wawrzyńca

"Góra św. Wawrzyńca" to najmniejszy na terenie ZPKChiN rezerwat, który zajmuje powierzchnię 0,7 ha. (gmina Chełmno). Ścisłą ochroną objęto wał ziemny pochodzenia antropogenicznego i niewielki fragment zbocza doliny Wisły od strony Jeziora Starogrodzkiego. Wał ziemny objęto ochroną rezerwatową zarówno ze względu na jego wartość historyczną (wał obronny dawnego grodziska), jak i wyjątkowe walory przyrodnicze. Największą powierzchnię wału (południowy stok) zajmuje roślinność kserotermicza. Jest to stanowisko wtórne, powstałe w wyniku przedostania się roślin z okolicznych zboczy doliny Wisły i głębokich parowów, które na przełomie wieku nie były porośnięte lasami lecz roślinnością stepową z dominującą ostnicą włosowatą i pięciornikiem piaskowym.

Na wschodnim krańcu występują dość zwarte zarośla tarniny, natomiast na zachodnim, niewielkie na razie skupienia drzewek grochodrzewu, który stał się już plagą rezerwatów stepowych.

Północne ocienione stoki, znajdujące się po wewnętrznej stronie łukowatego wzniesienia porośnięte są drzewami. W runie rośnie m. in. chroniona pierwiosnka lekarska oraz wiele innych roślin łąkowych.

Ostrów Panieński

Rezerwat "Ostrów Panieński" o powierzchni ok. 14,5 ha położony jest na północny-zachód od Chełmna. Prawie całą powierzchnię rezerwatu zajmuje zgodny z siedliskiem, zbliżony do naturalnego, łęg wiązowo-jesionowy. Jest on zbiorowiskiem przejściowym między łęgami wierzbowo-topolowymi a grądami. Drzewostan występującego tu łęgu tworzą głównie: dąb szypułkowy, wiąz pospolity i jesion. Mniejszą rolę odgrywają: klon polny, wiąz górski, wiąz szypułkowy, topola biała, topola czarna. Niektóre dęby mają prawie 250 lat i osiągnęły rozmiary pomnikowe.

Znaczącym składnikiem roślinności rezerwatu są także krzewy. Do najczęściej spotykanych należą: bez czarny, dereń świdwa i czeremcha pospolita. Na terenie rezerwatu stwierdzono 96 gatunków roślin zielnych. Szczególnie godny uwagi jest storczyk, rosnący dość często w południowej i południowo-wschodniej części rezerwatu. Do rzadszych gatunków należą krwawnik wierzbolistny i czosnek wężowy. Występują tu także charakterystyczne dla łęgów zielne pnącza - chmiel, kielisznik zaroślowy i rzadki wyżpin jagodowy.

Łęgi na Ostrowiu Panieńskim

Rezerwat "Łęgi na Ostrowiu Panieńskim" to najmłodszy z istniejących na terenie ZPKChiN rezerwatów. Zajmuje powierzchnię ok. 34,5 ha. Położony jest w sąsiedztwie rezerwatu "Ostrów Panieński", ma podobne warunki siedliskowe i panuje w nim podobnie wykształcony łęg wiązowo-jesionowy. W drzewostanie dominują: dąb szypułkowy, wiąz szypułkowy i jesion wyniosły. W obrębie łęgu wyróżniono 2 warianty. Pierwszy, z dzikim bzem czarnym, zajmuje stanowiska niższe, leżące bliżej Wisły, gdzie występują gatunki drzew charakterystyczne dla łęgu wierzbowo-topolowego: wierzba krucha, topola biała i czarna. Wariant drugi, z klonem polnym, występuje na miejscach bardziej wyniesionych, bardziej suchych. Różni się on od poprzedniego udziałem gatunków grądowych i brakiem topól i wierzb.

Charakterystyczne w tym wariancie są też: czosnek wężowy i storczyk podkolan zielonawy. W granicach rezerwatu znalazły się również plantacje topolowe i plantacja choinkowa. Są one stopniowo wycinane, a w ich miejsce sadzone są: dąb szypułkowy, wiąz polny i jesion wyniosły.

PLUTOWO

Ścisły rezerwat leśny "Płutowo", o powierzchni prawie 18 ha. obejmuje część śródpolnego wcięcia erozyjnego w wysoczyznę morenową bezpośrednio sąsiadującą z doliną Wisły (gmina Chełmno). Dnem parowu płutowskiego płynie strumień, którego źródła położone są na polach między Kiełpem a Dorposzem Szlacheckim. Dość obficie i wartko płynie wiosną, bardzo skąpo późnym latem. W środkowym biegu przybiera charakter potoku górskiego, który jest przyczyną silnej erozji zboczy i dna jaru. Zbocza parowu są strome, pocięte poprzecznymi jarami.
W rezerwacie występuje kilkadziesiąt gatunków drzew i krzewów oraz kilkaset gatunków roślin zielnych. W drzewostanie najliczniej występują: grab, dąb szypułkowy, lipa drobnolistna, klon zwyczajny, buk i jesion. Towarzyszą im wiązy (pospolity, szypułkowy, górski), jawor, olsza czarna, osika. Średni wiek drzew to 100-120 lat, a pojedyncze dęby, wiązy i lipy przekraczają nawet 200 lat. Najpospolitsze krzewy to: leszczyna, trzmielina europejska, bez czarny, czeremcha pospolita. Występuje tu również chroniony wawrzynek wilczełyko, a gdzieniegdzie dolne partie drzew oplata bluszcz pospolity - jedna z nielicznych krajowych lian. Roślinność runa najlepiej i najpiękniej rozwija się wiosną w okresie pełnego oświetlenia dna lasu. Tworzy wówczas niezwykle barwny kobierzec. Biało zakwitają zawilce gajowe, marzanka wonna, szczawik zajęczy. Kontrastują z nimi niebiesko kwitnące przylaszczki i fiołki, żółto kwitnące zawilce oraz mające różne odcienie czerwieni: miodunka ćma, groszek leśny, kopytnik. Latem większość gatunków ustępuje roślinom o mniejszych wymaganiach światła i dno lasu zdominowane jest wówczas przez trawy oraz wysokie byliny.

WIOSŁO DUŻE

"Wiosło Duże" to rezerwat o powierzchni prawie 26 ha położony na pograniczu Pojezierza Starogardzkiego i Doliny Kwidzyńskiej (gmina Gniew woj. pomorskie, jedynie 7-hektarowy fragment rezerwatu należy do gminy Nowe w województwie kujawsko - pomorskim) i obejmuje fragmenty wierzchowiny i stromych zboczy skarpy wiślanej z fragmentem starorzecza Wisły. Ustanowiony został w celu ochrony licznych gatunków leśno-stepowych i naturalnych zbiorowisk leśnych o specyficznych cechach nie występujących w innych fitocenozach tego typu w regionie.

Do rzadkich gatunków należą: pluskwica europejska, pajęcznica gałęzista, sasanka łąkowa, a także skrzyp olbrzymi, gatunek o podgórsko-górskim charakterze rozmieszczenia, a w starorzeczu pływająca paproć - salwinia uznana w ramach Konwencji Berneńskiej za gatunek ściśle chroniony na terenie Europy. Panującym zbiorowiskiem leśnym w rezerwacie jest grąd. Jego drzewostan jest wielogatunkowy i wielowarstwowy o charakterystycznym składzie. Budują go dęby szypułkowy i bezszypułkowy, lipa drobnolistna, graby, klony i wiązy oraz sosny pospolite pochodząca z sadzenia.

Oprócz wartości botanicznych rezerwat posiada również duże walory krajobrazowe. Malowniczość krajobrazu pradoliny Wisły można podziwiać zarówno od strony terasy zalewowej, obserwując pokrytą bujną roślinnością stromą skarpę wiślaną, jak również ze ścieżki na wierzchowinie, z której widać rozległą panoramę kompleksu łąk i zarośli ze starorzeczami i przeciwległym brzegiem Wisły.

Wielka Kępa Ostromecka

Rezerwat "Wielka Kępa Ostromecka"o powierzchni ponad 27 ha., położony jest na najniższej (zalewowej) terasie prawego brzegu Wisły w pobliżu Bydgoszczy.

Ochroną objęto tu wąski (50-200 m) pas lasu łęgowego (wierzbowo - topolowego i wiązowo-jesionowego) o długości około 2 km. Charakterystyczna jest obecność wielu pomnikowych, blisko 300-letnich okazów topoli białej i czarnej oraz ponad 150-letnich dębów, wiązów, jesionów i wierzb. W warstwie krzewów spotyka się gatunki chronione: kruszczyk szerokolistny, podkolan biały, kalina koralowa, kruszyna pospolita i porzeczka czarna, a w runie: bluszczyk kurdybanek, ziarnopłon wiosenny, przytulia czepna i nawłoć późna.

Prawdopodobnie ze względów naukowych i dydaktycznych rezerwat zostanie powiększony o zbiorowiska wiklin nadrzecznych występujących na piaszczystych łachach i brzegu Wisły.

GRAOWIEC

Rezerwat leśny "Grabowiec", o powierzchni ponad 27 ha (gmina Świecie) utworzony został w celu ochrony fragmentu naturalnego lasu grądowego z chronionymi i rzadkimi gatunkami roślin zielonych i bogatym runem. W drzewostanie dominują gatunki liściaste: graby, buki, dęby (szypułkowy i bezszypułkowy), jesiony, w warstwie krzewów: leszczyna, jarzębina, bez koralowy, bez czarny i trzmielina.

Las Mariański

Rezerwat leśny "Las Mariański" o powierzchni około 28,5 ha (gmina Dąbrowa Chełmińska), położony na wydłużonej, pociętej poprzecznymi jarami, urwistej krawędzi (między Wysoczyzną Chełmińską a doliną Wisły). Chroni fragment lasu mieszanego, zbliżonego do nadwiślańskiego lasu łęgowego. Gatunkami dominującymi w drzewostanie są: grab, sosna, buk i jesion. Najstarsze egzemplarze dochodzą do 200 lat. Warstwę krzewów tworzą: bez czarny, dereń, trzmielina, leszczyna, jarzębina, porzeczka i samosiewy gatunków drzewiastych. Z rzadkich gatunków flory występują: zdrojówka rutewkowata, kokorycz pusta i marzanka wonna.

Reptowo

Rezerwat "Reptowo" o powierzchni ponad 3,5 ha (gmina Dąbrowa Chełmińska) utworzony został w celu ochrony kolonii czapli siwej. Ogółem naliczono ponad 50 gniazd czapli, zlokalizowanych na kilkunastu starych sosnach.

W ostatnich latach liczba gniazdujących czapli drastycznie się zmniejszyła. Drzewostan w rezerwacie jest obecnie w trakcie przebudowy - panująca niegdyś sosna wypierana jest przez gatunki liściaste - głównie jawor i jesion. Po kilkudziesięciu latach miejsce drzewostanu sosnowego zajmą gatunki właściwe dla siedliska i zespołu roślinnego - grądu subkontynentalnego.

LINJE

Rezerwat torfowiskowy "Linje" o powierzchni prawie 13 ha (z czego 5,8 ha zajmuje rezerwat ścisły) utworzono w celu ochrony śródleśnego torfowiska z charakterystyczną roślinnością oraz jedynym w tej części kraju stanowiskiem brzozy karłowatej - reliktem epoki lodowcowej. Z innych gatunków chronionych i rzadkich licznie na torfowisku występuje rosiczka okrągłolistna, a na jego obrzeżu oczeret jeziorny.

Czarcie Góry

Projektowany rezerwat krajobrazowy "Czarcie Góry"o powierzchni ok. 65 ha (gmina Świecie) rozciąga się na odcinku o długości 5,5 km i obejmuje urwiste stoki i parowy porośnięte lasem liściastym z bogatym runem.

Występują tutaj między innymi: dzwonek syberyjski, buławinek wielkokwiatowy, irga zwyczajna, miłek wiosenny, lilia złotogłów, kilkanaście stanowisk skrzypu zimowego i olbrzymiego. W drzewostanie występują: dąb szypułkowy, grab zwyczajny, wiąz szypułkowy, modrzew zwyczajny, sosna zwyczajna.

W zachodniej części parowu płynie malowniczy strumień, który tworzy liczne meandry, a powalone pnie i gałęzie tworzą małe wodospady, co nadaje temu zakątkowi swoisty urok. W środkowej części rezerwatu znajduje się park w stylu angielskim z licznymi pomnikami przyrody jak: miłorząb japoński, dąb szypułkowy, kasztanowiec biały, choina kanadyjska, platan wschodni, buk zwyczajny - forma płacząca i świerk srebrzysty. Na terenie rezerwatu znajdują się 2 punkty widokowe na Wisłę oraz ścieżka dydaktyczna z kładkami.

Parów Cieleszyński

Projektowany rezerwat geomorfologiczny "Parów Cieleszyński" o powierzchni 36 ha (gmina Pruszcz Pomorski) proponuje się utworzyć w celu ochrony unikalnych piasków i zlepieńców powstałych na bazie piasków i żwirów wysyconych węglanem wapnia w postaci kalcytu kryptokrystalicznego. Dnem "Parowu Cieleszyńskiego" płynie strumień o nazwie Struga Niewieścińska.

Rezerwat obejmuje lewobrzeżny, najciekawszy pod względem krajobrazowym i geomorfologicznym obszar. "Parów Cieleszyński" porośnięty jest w ponad 90% lasem, pozostałą część zajmują pastwiska. Drzewostan tworzy głównie dąb szypułkowy i lipa drobnolistna, a w niektórych miejscach występuje sosna zwyczajna i brzoza brodawkowata. Wyraźnie wyodrębniona jest tutaj warstwa krzewów, w której występują: wiciokrzew suchodrzew, wiąz pospolity, leszczyna i bez czarny. W miejscach położonych w pobliżu strugi rosną przede wszystkim: olsza czarna i olsza szara. Z krzewów występują dereń świdwa i bez czarny. W 2003 roku utworzono ścieżkę dydaktyczną.

Mała Kępa Ostromecka

W projektowanym rezerwacie ornitologicznym "Mała Kępa Ostromecka"o powierzchni ponad 110 ha (gmina Dąbrowa Chełmińska) głównym przedmiotem zainteresowania są ptaki środowiska łęgowego oraz roślinność łęgowa. W wyniku dużej antropopresji (sąsiedztwo Bydgoszczy) łęgi - środowisko leśne związane z dolinami wielkich rzek i najbogatsze w ptaki, narażone są na duże niebezpieczeństwo. W drzewostanie dominują: topole: biała i czarna (wiele z nich to drzewa pomnikowe), a także wierzby, jesiony i wiązy. Łęgi są środowiskiem bardzo atrakcyjnym dla ptaków. W Małej Kępie Ostromeckiej na uwagę zasługują: nurogęś, strumieniówka, derkacz, bocian czarny, kania ruda i czarna, rybołów i zimorodek.