WDECKI PARK KRAJOBRAZOWY

Dzisiaj jest
 

Mapka pochodzi ze strony: www.superexpress.pl źródło "AURA"

Data ostatniej aktualizacji
2006-05-23

   Wdecki Park Krajobrazowy swoją nazwę zawdzięcza Wdzie, czyli "Czarnej Wodzie", która wraz z dopływami Prusiną, Ryszką i Sobińską Strugą urokliwie wije się tworząc malownicze zakątki. Park został utworzony 16 lutego 1993 roku, zamykając od północy zwarty kompleks terenów chronionych województwa kujawsko-pomorskiego. Obejmuje jeden z najpiękniejszych fragmentów Borów Tucholskich i rozpościera się na bardzo cennym pod względem przyrodniczym, krajobrazowym i kulturowym obszarze. Wdecki Park Krajobrazowy wraz z otuliną położony jest (według podziału fizycznego J. Kondrackiego) we wschodniej części Borów Tucholskich (makroregion - Pojezierze Południowopomorskie, mezoregion - Bory Tucholskie, Wysoczyzna Świecka). Zajmuje obszar 23 786,36 ha w tym 4 609 ha stanowi otulina. Pod względem administracyjnym Park leży w granicach gmin: Osie (około 75% powierzchni), Drzycim, Lniano, Śliwice, Jeżewo, Cekcyn i Warlubie. Obszary leśne Parku położone są na terenie nadleśnictw: Osie, Trzebciny i Dąbrowa.

    Na ukształtowanie obecnej rzeźby terenu decydujący wpływ wywarła epoka lodowcowa, a szczególnie ostatnie zlodowacenie Wisły, zwłaszcza stadiał pomorski. Dominującym typem krajobrazu naturalnego są równiny sandrowe, usypane przez wody z topniejącego lądolodu. Zbudowane są one z wysortowanych piasków drobno- i średnioziarnistych, z wkładkami żwirów i otoczaków. Powierzchnia sandrowa nachyla się wyraźnie w kierunku południowym. Krajobraz urozmaicają niewielkie pagórki wydmowe oraz doliny rzek, rynny subglacjalne i wytopiska po martwym lodzie. Niewielkie powierzchnie zajmują wysoczyzny morenowe (np. "wyspa Osia"), położone w południowej części Parku i otuliny.

    Klimat Parku, jak i całego obszaru Polski, ma charakter umiarkowany przejściowy. Jednakże na tym obszarze wyraźnie zaznaczony jest wpływ kontynentalnych mas powietrza napływających z Europy Wschodniej, a w mniejszym stopniu - morskich mas z Europy Zachodniej. Lato jest tu ciepłe (średnia temperatura lipca: od 18 do 19ºC), zima dość chłodna (średnia temperatura stycznia: od -2 do -3ºC). Opady wynoszą 450-550 mm rocznie, przy pokrywie śnieżnej utrzymującej się przez około 50-70 dni. Początek wegetacji przypada na pierwsze dni kwietnia, a koniec - na pierwsze dni listopada. Dość często występują w maju, a nawet w czerwcu, późne wiosenne przymrozki. Najbardziej pogodne dni występują w maju, czerwcu i wrześniu, natomiast największe zachmurzenie - w listopadzie, grudniu i styczniu. Przeważające wiatry zachodnie są zazwyczaj słabe lub umiarkowane.

    Park leży na obszarze zlewni Wisły i jej lewego dopływu, Wdy. Woda gruntowa zalega tu na ogół głęboko. Podczas wiosennych roztopów lub większych opadów woda zatrzymywana jest w niewielkich bezodpływowych zagłębieniach terenu.

    W dolinie o wysokich i stromych zboczach płynie malownicza i wykorzystywana turystycznie rzeka Wda, charakteryzująca się dużym spadkiem, licznymi meandrami i zwężeniami. Środkowy, najpiękniejszy bieg rzeki to odcinek od jeziora Wdzydze (poza granicami Parku) do Zbiornika Żurskiego (ujście Prusiny). Wda silnie meandruje przepływając przez tereny porośnięte lasami liściastymi, a jej dolina wcina się bardzo głęboko w sandr. Przepiękne widoki tworzy Wda powyżej Starej Rzeki - w miejscu, gdzie płynie wartkim nurtem wśród lasów wąskim i bardzo krętym korytem. Wda wzdłuż całego swojego biegu przyjmuje liczne dopływy. Najważniejsze na terenie Parku to Prusina, Ryszka i Sobińska Struga.

    Typowym elementem krajobrazu są jeziora rynnowe: Piaseczno (44 ha), Miedzno (24 ha) oraz wytopiskowe: Dury, Radolinek, Duży i Mały Trzebucz.

    Dużą powierzchnię zajmuje sztuczny zbiornik wodny Żur, zwany Zalewem Żurskim (440 ha). Zbiornik ten wypełnia dawną dolinę Wdy, jak również liczne obniżenia, przez co powstało duże jezioro z urozmaiconą linią brzegową i kilkoma długimi, wąskimi zatokami. W wyniku podniesienia poziomu wody nastąpiło połączenie z dwoma zalanymi obniżeniami terenu, tj. obecnie jeziorami Wierzchy i Mukrz. Nieliczne niezatopione fragmenty terenu tworzą na Zalewie Żurskim malownicze wyspy, z najbardziej znaną Maderą.

Osadnictwo. Kultura materialna i sztuka ludowa

    Ze względu na znaczną lesistość obszaru, teren jest słabo zaludniony. W centrum Parku leży wieś gminna Osie, a w środkowo-zachodniej części, nad Zalewem Żurskim - wieś letniskowa Tleń. W lasach wzdłuż dróg lokalnych położone są niewielkie osady i wsie.

    Teren Parku zamieszkuje ludność należąca do dwóch grup etnicznych: na zachód od Wdy - Borowiacy, na wschód - Kociewiacy. Zachowały się tutaj liczne zabytki kultury materialnej, do których należą chałupy borowiackie i kociewskie o konstrukcji sumitkowo-łątkowej w Drzycimiu, Łążku, Łąckim Piecu, Osiu, Miedznie, Brzezinach i Laskach. Spotykamy zespoły wiejskie w Osiu, Brzezinach, Laskach i Miedznie oraz zespoły folwarczne w Werach, Gródku i Brzemionach. Przy drogach można spotkać kapliczki, krzyże i figury nasłupowe.

Edukacja ekologiczna

    Wdecki Park Krajobrazowy to teren szczególnie atrakcyjny dla uprawiania różnorodnych form turystyki i rekreacji. Najlepsze warunki rozwoju ma tu turystyka wodna, a szczególnie spływy Wdą i jeziorami. Turystyce pieszej czy rowerowej sprzyjają atrakcyjne trasy, malowniczo położone osady i wiele osobliwości przyrodniczych. Staraniem pracowników Parku oraz Nadleśnictwa Osie wytyczono i opisano ścieżki dydaktyczne i odpowiednie trasy wycieczkowe. Masowy wypoczynek skupiony jest przede wszystkim nad Zalewem Żurskim w miejscowości Tleń, w którym znajdują się liczne ośrodki wczasowe, domy wypoczynkowe i pola namiotowe.

    Przez tereny parkowe wyznaczone są szlaki turystyczne, m.in. "Szlak Hoffmana", "Stu z nieba", "Cisy Staropolskie", "Ścieżynka Zagłoby", "Szlak im. Z. Zyglera", "Szlak Piętaszków", "Szlak Harcerzy Światowida", "Szlak Partyzantów AK", "Szlak Wszędołazów".

    W celu zapoznania turystów z walorami przyrodniczymi, kulturowymi i historycznymi Parku utworzono ścieżki dydaktyczne i trasy wycieczkowe: "Jezioro Żurskie", "Jezioro Starnie", "Jezioro Mukrz", "Dolina rzeki Wdy", "Trasa Radańska", "Rezerwaty przyrody".

    Wdecki Park Krajobrazowy charakteryzuje się dość dobrą dostępnością komunikacyjną. Przez teren Parku przebiegają drogi łączące Śliwice, Świecie, Nowe, Grudziądz, Tucholę i Bydgoszcz.